Fase 2: Onderzoek Drie, Louise Bourgeois

Tijdens de besprekingen met de docent heb ik wel ideeen gehad maar nooit kunstenaars gevonden die ik kon gebruiken voor mijn onderzoek. Ik vond het een moeilijk onderwerp en vond het dan ook lastig om er kunstenaars bij de vinden. Na die vraag afgevuurd te hebben op mijn leraar had hij mij een lijstje gegeven met wat kunstenaars die ik nog wel eens zou kunnen gebruiken.
Bruce Nauman, Louise Bourgeouis.
en nog één, maar die kan ik zo snel niet vinden.
Na een klein beetje gezocht te hebben naar vergelijkbare mensen ben ik op nog twee namen gekomen:
Bas Jan Ader, Antony Gormley.
Die laatste heb ik in het vorige bericht al behandeld. Ik zal iedere kunstenaar kort behandelen en mijn visie er op geven. Ook zal ik mijn ideeën wederom uitleggen aan de hand van wat ik van dit onderzoek heb opgestoken. Maar nu eerst:

Louise Bourgeois
Ze was een druk bezette vrouw en constant was ze bezig met haar kunst en het schrijven van dagboeken, logboeken en losse schriften. Ze is geboren in Parijs op 25 december in 1911. Helaas is ze dit jaar, 31 mei 2010, op 98 jarige leeftijd. Uitzonderlijk oud en tot op de dag van haar dood bezig geweest met het produceren van kunst.
Dit feit was het even waard om te vermelden.  

Dit schreef Cotter (2010) op http://artsbeat.blogs.nytimes.com na het overlijden van Bourgeois: 'Ms. Bourgeois’s sculptures in wood, steel, stone and cast rubber, often organic in form and sexually explicit, emotionally aggressive yet witty, covered many stylistic bases. But from first to last they shared a set of repeated themes, centered on the human body and its need for nurture and protection in a frightening world.'

Ik las dit stukje van een blog van Cotter en vond het heel goed wat hij zei over Bourgeois. Niet alleen omdat het een ophemelend stukje is voor haar, maar ook het feit dat hij dingen op noemt die ik heel goed vind passen bij mijn performance. Vooral de laatste zin. Haar werk is gecentreerd om het menselijk lichaam en laat zien dat het lichaam liefde, verzorging en bescherming nodig heeft in een angst aan jagende wereld.
Het feit dat het menselijk lichaam fragiel en uiterst hulpeloos is, vindt ik kloppen. Het lichaam is ontzettend kwetsbaar en daar moet goed mee omgesprongen worden. Ik heb het niet alleen over de materie maar ook de geest. Hij heeft liefde en aandacht nodig om tot volledig mens te groeien.
Er zijn momenten waarop dit minder is en daar voelen we ons minder bij.
De geest voelt zich achtergelaten en krijgt een minderwaardigheidsgevoel. Balans.
Tranen kunnen voortvloeien uit een verstoorde balans.
Zowel je eigen lichaam als dat van de ander moet in overeenkomst met elkaar zijn.
Dit zie ik veel terug in het werk van Bourgeois. De balans is fragiel of weg. Dat kleine beetje omkiepen naar één kant geeft haar werk een soort absurdisme mee. Je kunt het niet plaatsten, maar je voelt dat er emotioneel iets niet helemaal lekker gaat.

'Arch of Hysteria' (1992, links. 1993, rechts) Louise Bourgeois

In het werk 'Arch of Hysteria' uit 1992  zie je een figuur, in pijn vertrekkend, zijn rug hollen. Hij ligt op een bed in een kleine ruimte gemaakt van platen. De figuur kan natuurlijk pijn lijden. Maar ook lichamelijk genot ervaren. Deze contradictie in het werk geeft een emotionele beladenheid aan het beeld. Het doet je afvragen of genot en pijn wel zo ver van elkaar af liggen. Als je nagaat dat vaak veel emotie dicht bij elkaar liggen, zeg lachen en huilen, zou je het sculptuur kunnen terugtrekken op de emoties. In 'Arch of Hysteria' uit 1993, is de pose nog iets extremer doorgevoerd. Het lichaam hangt aan een draadje vanaf de navel en ledematen hangen half gespannen in een cirkel. Dit lijkt op een cirkel van hoekige ledematen en uitstekende botten. Hier vindt ik de emotie iets minder goed. Het hangt en lijkt zich los te maken van zijn omgeving. Wat het andere beeld wel doet, maar toch gebeurt er iets met je als je naar dit rare tafereel kijkt.
De mens hangt er, bijna hulpeloos en vertrokken mij. Zijn spieren trekken zich samen van de spanning die er in zijn lichaam en geest bevind. Maar toch lijkt hij erin te berusten.
Je hoeft niet te helpen. Het komt wel goed.

Louise Bourgeois (1997) zegt over haar sculptuur, Arch of Hysteria, in een intervieuw mer Gorovoy en Asbaghi in  het volgende:
' Here is the arch of hysteria, pleasure and pain are merged in a state of happiness. Her arch - the mounting of sexual tension and the release of tension - is sexual... Nowhere is it written that a person in these states is suffering. She functions in a self-made cell where the rules of happiness and stress are unknown to us.'

'Cell I (1991).  Cell VII (1998). Louise Bourgeois.

'Cell I', de linker foto. Een bed met teksten op de lakens. 'Art is the Quarantee of sanity', ' Pain is the ransom of formalism'. Bourgeois schreef heel veel. haar gedachtes en ideeen schreef ze in haar dagboeken. Ze schreef briefen aan familie en vrienden. Ze schreef op losse papiertjes tijdens haar werk en op haar tekeningen. Taal was heel veel voor haar. Wat blijkt uit dit emotionele werk. Ik heb ergens gelezen dat haar familie niet één van de leukste was om in terecht te komen. Geweld, geen liefde, of juist liefde over de randen van beschaafd. Dit heeft haar kunst gevormd. De relatie in haar gezin en met haar familie was niet goed. Ze waren fragiel en niet goed onderlegd. Dit laat ze zien in haar werk. Hoe mensen elkaar kunnen kwetsen en hoe ze elkaar kunnen troosten. Hoe fragiel mensen zijn en hoe hun emoties uit kunnen blijven of een hoogte punt kunnen bereiken. Heel spannend en gewelddadig bijna.

Ze zij in een intervieuw (1991) het volgende over haar installaties die als een ruimte fungeren:  'The Cells represent different types of pain: the physical, the emotional, the psychological; the mental and the intellectual. But the question is, when does emotion become physical? It's a circle going round and round ... Each Cell deals with the pleasure of the voyeur, the thrill of looking and being looked at. The Cells either attract or repel each other. There is this urge to intergrate, merge or disintegrate.'

 A Banquet/A Fashion Show of Body Parts. (1978), Louise Bourgeois. (foto: Peter Moore)

Vooral haar tekst en uitleg die ze gaf bij de performance 'A Banquet/A Fashion schow of Body Parts' in 1978 vindt ik interessant en viel mij dan ook op toen ik over deze performance las.

 Over de performance vertelt ze in een boek over haar werk (2007): 'We have to stop running and take our place in the circle and face ourselves in front of each other. That is to say, to face how limited and uninteresting we are. Every one of us has to do this in front of everybody else. At that point we have grown , nothing can let us escape. We have to come to terms with ourselves. How limited we are, how short our life is.'

Deze tekst vertelt, in mijn ogen, wat emotie met ons en onze medemens doet. We schamen ons als we vreemde emoties op straat uiten. We kijken om elkaar heen en houden geen rekening met onszelf en anderen. We moeten weer terug op aarde komen en ons beseffen wat we aan het doen zijn. Hoe weinig we eigenlijk maar kunnen en hoe weinig we maar op ons lichaam kunnen vertrouwen. We zouden meer naar onszelf moeten kijken om onze emotie te kunnen begrijpen en onze medemens te kunnen begrijpen.

Ik heb via het het werk van Bourgeois kunnen begrijpen hoe fragiel mensen en hun emotie zijn. Wat een emotie teweeg kan brengen in het leven van een mens. Wat een gebeurtenis kan doen met het denken van ons en hoe onze emoties hierin meegaan en het eigenlijk kunnen verergeren.
Wat heeft huilen voor een uitwerking op de mensen en als iemand een persoon ziet huilen wat gaat er dan in haar of hem om?
Zou het negeren ervan het alleen maar erger maken en in dat geval de zorgzaamheid en liefde die onthouden wordt nog meer verlangt worden?
Ik denk het wel. Liefde is nodig voor het troosten van de troosteloze en het helpen voor degene die hulp nodig heeft. Medeleven en reflectie.



Bronnen:
Cooke, L./Francis, M. (1991) Carnegie International 21. Carnegie Museum of Art. 
Cotter, H. (2010). Louise Bourgeois, Artist and Sculptor, is dead.  Verkregen op 27 oktober 2010, http://artsbeat.blogs.nytimes.com/2010/05/31/louise-bourgeois-artist-and-sculptor-is-dead/
Gorovoy, J./Asbaghi, P.T. (1997) Louise Bourgeois: Bleu Days and Pink Days. Milaan: Fondazione Prada.
Morris, F. (2007) Louise Bourgeois. Millbank, London: Tate Publishing.